Jazeker!
Wij wisten hier in Nederland eerst nog niet wie St. Nicolaas was, maar in het Byzantijnse Rijk werd de heilige Nicolaas (3e-4e eeuw na Chr), bisschop van Myra, al zeer vereerd.
Via de Byzantijnse prinses Theophanu.
Zij trouwde in 972 met Otto II. Hij was keizer van het Romeinse Rijk, waar wij toen ook onder vielen. Vanuit Constantinopel nam Theophanu niet alleen kostbare stoffen en oosterse specerijen mee, maar ook cultuur en verfijning. En - niet geheel onbelangrijk - een heilig Nicolaas-icoon en relieken.
Om het uitgestrekte keizerrijk goed te kunnen besturen werd er veel gereisd. Het echtpaar verbleef met hun gehele hofhouding regelmatig op het Valkhof. En zo is het gekomen dat wij hier in Nederland ook kennismaakte met Sint-Nicolaas (wat in de spreektaal Sinterklaas is geworden).
Keizer Otto III, de zoon van Theophanu en Otto II.
In 991 stierf keizerin Theophanu, pas 31 jaar oud, op het door haar zeer geliefde Valkhof. Ze was in 983 regentes geworden voor Otto III en daarmee ook een van de machtigste vrouwen van Europa. Rond het jaar 1000 liet Otto III - ter verering voor zijn moeder - een kapel in Byzantijnse stijl bouwen. De kapel werd gewijd aan de heilige bisschop van Myra, St. Nicolaas.
Na keizer Otto III volgden er vele andere machthebbers, maar ook verwoestingen en branden. De St. Nicolaaskapel wilde daar nog wel eens gehavend uitkomen.
In de 12e eeuw verscheen keizer Frederik Barbarossa ten tonele en hij liet op de ruïnes van het Valkhof een grote, stevige burcht met een reusachtige toren bouwen.
De St. Nicolaaskapel werd gerestaureerd en opgenomen binnen de beschermende burchtmuren.
Het majestueuze aangezicht van de burcht kun je nog terug zien op de vele tekeningen en schilderijen zoals van o.a. Albert Cuyp (zie foto) en Hendrik Hoogers (zie foto homepage).
In 1543 werd keizer Karel V 'heer en meester'. Zijn komst naar Nijmegen zorgde ervoor dat de St. Nicolaaskapel prachtig beschilderd werd met plantmotieven en fantasiebloemen.
Helaas is niet alles bewaard gebleven. Zoals dat vroeger ging, werd er in latere periodes gewoon over de schilderingen heen gepleisterd of flink met de witkwast gestreken. De tand des tijds speelde ook een rol en kapotte ramen en lekkende daken hebben ook niet bijgedragen aan het behoud van het middeleeuwse erfgoed.
In 2021 zijn de nog aanwezige schilderingen geconserveerd en gedeeltelijk gerestaureerd en kunnen ze weer jaren mee. In
dit filmpje kun je daar meer over zien.
Ja en nee. Er waren tijden dat men niet zoveel respect had voor het godsgebouw en de historische waarde ervan. Zo werd de kapel gebruikt als brandhout- en kolenopslag, als keuken, paardenstal en als schuurtje voor de groenvoorziening.
In 1978 werd de Valkhofvereniging opgericht. Zij wilde o.a. verder verval voorkomen en stelde zich tot doel het historisch erfgoed te beschermen en open te stellen voor publiek.
En nu?